Neispričana istina o irskom viskiju | Drugi deo: Nasleđe Johna Jamesona

John Jameson ostao je upamćen kao biznismen koji je jednu malu destileriju iz Dablina pretvorio u globalnog prozvođača viskija i postavio temelje brenda koji opstaje preko dve stotine godina. O njegovom životu i ličnim dostignućima pričali smo u prvom delu Neispričanih istina o irskom viskiju , a nastavak posvećujemo njegovoj zaostavštini, kao i svim usponima i padovima kroz koje je irski viski prolazio do današnjih dana.

Posao su nastavili njegovi sinovi

Nakon Jamesonove smrti 1823. porodični posao su nastavili njegovi sinovi. Jedan od njih, John Jameson II, preuzeo je destileriju u ulici Bow Street, dok je drugi sin, William Jameson, osnovao svoju destileriju. Dve Jameson destilerije ulazile su u tadašnju „veliku četvorku“ irskog viskija koju su činili: John Jameson & Son, George Roe & Co, John Power & Son, i William Jameson and Co. Bilo je to zlatno doba irskog viskija.

Međutim, XX vek doneo je teške dane. Jameson destilerija, kao i ostali proizvođači viskija u Irskoj, trpela je teške posledice zbog irskog rata za nezavisnost od britanske vladavine. Počelo je 1916. godine sa „Uskršnjim ustankom“, koji sa jedne strane predstavlja veoma značajan događaj u irskoj istoriji, ali je sa druge strane doveo do obustavljanja trgovine između Irske i Velike Britanije. To je za irski viski značilo da je izgubio jedno od svojih glavnih tržišta.

Prohibicija

Međutim, tu nije bio kraj nevoljama. Uvođenje prohibicije u Sjedinjenim Američkim Državama 1920. godine, i odbijanje irskih proizvođača da svoj proizvod ilegalno prodaju u Americi, donelo je 13 dugih godina bez izvoza viskija na još jedno ogromno i bitno tržište. U tom periodu domaće tržište u Irskoj preplavili su falsifikovani viskiji, što je dodatno urušilo međunarodnu reputaciju irskog viskija.

Period prohibicije u Sjedinjenim Američkim Državama trajao je od 1920. do 1933. godine i podrazumevao je potpunu zabranu proizvodnje, uvoza, distribucije i prodaje alkoholnih pića

Trgovinski rat

Odmah za prohibicijom sledile su nove nedaće u obliku englesko-irskog Trgovinskog rata. Nakon što se Irska izborila za nezavisnost, Engleska je potraživala „reparacije“ po osnovu izgubljene teritorije na Irskom ostrvu. Kada je Vlada Republike Irske 1932. godine odbila da plaća reparacije, Englezi su kao odgovor uveli ogromne uvozne takse na irsku robu. Ovaj trgovinski rat trajao je šest godina, ostavio ozbiljne posledice na irsku ekonomiju, a proizvodnja viskija u Irskoj spala je na najniže grane ikada. 

Broj destilerija u Irskoj je drastično opao, da bi do 1966. godine preživele samo tri: John Jameson & Sons, John Power & Sons i Cork Distilleries Company. Ove tri destilerije, iako međusobni konkurenti, shvatile su da moraju da se udruže da bi opstale. Sve tri kompanije su zatvorile svoje stare destilerije i preselile proizvodnju u novu zajedničku destileriju Midleton, nedaleko od grada Korka. Tako je nastala kompanija Irish Distillers Ltd, koja je stavila brendove Jameson, Powers i Paddypod isti krov. Bio je to prvi korak ka novom uspešnom poglavlju u istoriji Irskog viskija. Naredni korak bila je investicija vredna 100 miliona eura od strane sadašnjeg vlasnika, francuske kompanije Pernod-Ricard. 

Vraćanje na staze stare slave

Recept koji je primenjen da bi se irskom viskiju povratila stara slava bio je u suštini isti onaj koji je postavio John Jameson: malo tradicije, malo inovacije, i puno napornog rada.

Naporan rad je podrazumevao dugotrajan, konzistentan marketing i repozicioniranje irskog viskija na globalnom tržištu, koje više nije bilo naviknuto na single pot still, već je zahtevalo viskije blažeg profila. 

Da bi sprovelli navedeno repozicioniranje brenda, morali su da inoviraju i prilagode stil svog viskija. S obzirom da su se preferencije konzumenata promenile, nije imalo poente terati ih da piju single pot still. Novi Jameson je zato reafirmisan kao mešani viski (blend) namenjen globalnim konzumentima, lakog karaktera, prefinjen i veoma pitak. Za razliku od njega, blend Powers namenjen je paleti prosečnog Irca i sadrži veći procenat single pot still viskija od Jamesona, što daje sočniji i puniji ukus. Ljubitelji viskija u okrugu Kork ostali su verni svom lokalnom blendu Paddy, koji je dobio ime zahvaljujući običnom čoveku zvanom Paddy O’Flaherty i njegovom krajnje neobičnom stilu prodaje. Priču o tome možete pročitati u trećem nastavku Neispričanih istina o irskom viskiju.

Kada govorimo o irskom viskiju, pod pojmom mešani viski (blend) obično podrazumevamo mešavinu tradicionalnog pot still viskija i viskija dobijenog destilacijom žitarica.

Ipak, glavni cilj bio je sačuvati tradiciju, odnosno sačuvati irski viski kao kategoriju. Zato je srce svih gore navedenih mešanih viskija ostao single pot still viski – isti onaj koji se proizvodio za života Johna Jamesona. O čuvanju tradicije govori i to da je stara Jameson destilerija u ulici Bow Street u Dabilnu pretvorena u muzej koji godišnje poseti oko 350.000 turista.

John Jameson bi svakako bio ponosan na činjenicu da autentični pot still viski do danas nije prestao da se proizvodi. Šta više, destilerija Midleton u svom asortimanu i dalje neguje dva verovatno najpoznatija single pot still viskija – u pitanju su Redbreast i Green Spot . Oni danas čine ponosnu porodicu Irish Distillersbrendova, a asortiman se konstantno proširuje zahvaljujući sve većoj popularnosti koju ovaj stil ponovo doživljava među ljubiteljima viskija na početku XXI veka. 

Možemo reći da se točak sreće irskog viskija ponovo okreće u pravom smeru. Posle izuzetno teških vremena, tokom kojih je proizvodnja viskija u Irskoj umalo bila potpuno ugašena, irski viski danas prolazi kroz novi period renesanse. Sa zadovljstvom možemo zaključiti da nasleđe Johna Jamesona i dalje živi. Sláinte mhaith!